Türkiye’de kaçak yollarla toplamanýn cezasýnýn 109 bin 503 TL olduðu ’beyaz altýn’ salebin kilogramýnýn tazesi 300, tozunun bin 800 TL’den satýlmasýyla serbest olan izinli üretime her geçen gün ilgi artýyor. Mersin’de geçen yýl deneme amaçlý dikilen bu yýl ise 28 üreticinin ekimini yaptýðý salepte hasat baþladý.

Her türlü sebze ve meyvenin yetiþtirildiði Mersin'de zaman zaman tropikal meyvelerin dýþýnda nesli yok olma tehlikesi altýnda olan ürünler de toprakla buluþturuluyor. Bu ürünlerden biri olan ve doðal ortamlarda yetiþenin toplamasýnýn cezasýnýn 109 bin 503 TL olduðu salebi bu sene 28 üretici dikti. Geçen yýl deneme amaçlý yapýlan bu yýl ise 28 üreticinin diktiði salepler yetiþerek hasadý yapýlmaya baþlandý. Üreticisine kilogramda tazeyken 300 TL, kurutulup toz halinde getirildiðinde ise bin 800 TL'ye kadar kazanç saðlamasý ise yüzleri güldürüyor. Erdemli Týbbý ve Aromatik Bitki Üreticileri Derneði aracýlýðý ile dikim yapan üreticiler, bu sene 4 ton ürün alacaklarýný ve pazar sýkýntýsýnýn olmadýðýný belirtti.

Yabani orkide olarak da bilinen salep, dondurma ve tatlý yapýmýnda kullanýldýðý gibi lezzetiyle de Anadolu kültüründe geleneksel içecekler arasýnda yer alýrken, týbbi alanda da kullanýldýðý kaydedildi.

"Salep olmazsa dondurma olmaz"

Hasat yaptýklarýný aktaran Erdemli Týbbý ve Aromatik Bitki Üreticileri Dernek Baþkaný Adem Arslan, "Eylül ayýnda dikmiþtik bu salepleri. Geçen süre zarfý içerisinde kýþýn yetiþen bir bitki ve baharda hasat ediyoruz. Türkiye'nin hatta dünyanýn salep bitkisinden elde edilen salep tozuna çok büyük ihtiyacý var. Özellikle de salep olmazsa dondurma olmaz. Bu anlamda çok büyük ihtiyaç olan bitki, salep bitkisinin Türkiye'de maalesef üretimi çok çok zayýf, nesli tükenmeyle karþý karþýya durumda. Biz de dernek olarak hem bunun neslini çoðaltmak, hem de üreticiye alternatif bir ürün olarak daha iyi kazanç getirmesi noktasýnda faaliyet gösteriyoruz" dedi.

Tazesinin kilosu 300, tozu bin 800 TL

Geçen sene 120 lira, 130 lira civarýnda satýldýðýný aktaran Arslan, "Kilosu bu sene 300 liradan açýldý. Eylül ayýna kadar 400 liraya çýkacak diye beklentimiz var. Her zaman bir talep var. Bu talep de karþýlanamadýðý için fiyat politikasý devamlý yukarýya doðru giden bir ürün. Dernek olarak bunun çoðaltýlmasý, insanlarýn faydalanmasý amacýyla çaba gösteriyoruz. Genel olarak gýda amaçlý kullanýlýyor bu salep. Yetiþtirdiðimiz salepler önce kurutuluyor, sonra toz haline getiriliyor, toz haline getirildikten sonra yüzde 80 oranýnda dondurma ihtiyacýnýn karþýlanmasýnda kullanýlýyor. Daha sonra kýþýn vazgeçilmez içeceði salep içeceðinin orijinal hali aslýnda bu. O içecek de bu salep tozundan elde ediliyor. Küçük bir kýsmý da týp alanýnda kullanýlýyor. Henüz istenilen seviyede üretim yok. Þu an 28 üreticimiz var, 4 ton civarýnda da bir rekolte bekliyoruz. Türkiye genelinde de gelen talepler üzerine salep bahçeleri kurduk. Dernek olarak öncülük ettik. Ücretsiz danýþmanlýk hizmeti verdik, eðitimler verdik" diye konuþtu.

Verimli bir hasat oldu

Salep üretim iþine girdiðini aktaran emekli öðretmen Ýlyas Kalay da, "Bu ikinci yýlýmýz. Eylül ayýnda diktiðimiz salepler çiçeklendi, gayet saðlýklý, her biri 2-3 tane yavru veriyor. Bu da baþarýlý bir ekim olduðunu gösteriyor. Buraya diktiðimiz 400-500 metrekarelik bir yer. Bunun bize yýllýk getirisi 40-50 bin lira civarýnda. Ekimi sonbaharda yapýyoruz, eylül, ekim gibi. Çiçeklenme nisan, mayýs ayýnda baþlýyor, türüne göre erken çiçek açan var, bir de arada 40 gün sonra çiçek açan var, 30 gün. Yani kademeli olarak çiçek açýyor. En son çiçek açanlar gördüðünüz bitkiler. Bunlarýn da yapraklarý solmaya baþlayýnca yani çiçeklerini yapraklarý, çiçekleri solmaya baþlayýnca hasat ediyoruz. Verimli bir hasat gayet baþarýlý oldu. Sýfýr rakýmla 2 bin rakým arasýna ekebiliyoruz" ifadelerini kullandý.