Bursa’nýn Gemlik ilçesi Kurþunlu sahilindeki uygulama sahasýnda yapýlan testler yüzleri güldürdü. Sahildeki kum zemine uygulanan sývý, kýsa sürede katýlaþarak depreme dayanýklý hale geldi. Türkiye ve Bursa’nýn depreme karþý dayanýklýlýðýný artýrmak amacýyla harekete geçen Bursa Teknik Üniversitesi Ýnþaat Mühendisliði Bölümü Öðretim Üyesi Prof. Dr. Eyübhan Avcý tarafýndan geliþtirilen bor katkýlý enjeksiyon malzemesinin uygulanmasý, yakýn zamanda inþaat alanlarýnda hatta hali hazýrdaki binalarda da kullanýlmaya baþlanacak. BTÜ ile Bursa Büyükþehir Belediyesi arasýnda imzalanan protokolle, Prof. Dr. Eyübhan Avcý’nýn geliþtirdiði bor katkýlý zemin enjeksiyon malzemesi Gemlik’in Kurþunlu sahilindeki alanda farklý noktalara uygulandý. Geliþtirilen ürün, BTÜ’nün ‘United States Patent and Trademark Office’ tarafýndan tescil edilmiþ ilk patenti olurken, proje ayrýca Deprem Araþtýrmalarý Projesi çerçevesinde de destek aldý. Yerli ve milli bir proje olan bor katkýlý çýktýnýn; zemin iyileþtirilmesi sürecinde oldukça hesaplý bir þekilde kullanýlabileceðinin de altý çizildi.

“15 yýllýk araþtýrmalarýn sonucunda ortaya çýktý”

Avcý, depremde binalarýn hasar almasýna, yýkýlmasýna ve binalarýn yan yatmasýna neden olan zemin sývýlaþmasýnýn önlenmesine karþý yaklaþýk 15 yýldan beri yürüttüðü çalýþmalarýn sonuna ulaþtý. Gemlik’te yapýlacak arazi çalýþmasýnýn ardýndan ürünün sahada uygulanmasýna ilk olarak deprem bölgelerinden baþlanmasý planlanmaktadýr. Arazide yapýlacak zemin iyileþtirme uygulamasý ile deprem nedeniyle oluþabilecek can ve mal kayýplarýnýn önüne geçilebilecektir. Geliþtirilen bor kökenli zemin iyileþtirilmesi için Türk Patent ve Marka Kurumundan (TÜRKPATENT) patent tescilini de gerçekleþtirdi.

"En zor arazilerden birinde uygulamayý deniyoruz"

Gemlik ilçesi Kurþunlu sahilindeki uygulama sahasýnda kum zemini ve uygulama sonrasý ortaya çýkan örnekleri gösteren Avcý, “Laboratuvar aþamalarýndan sonra, arazi aþamasý için tam fay hattýnýn geçtiði bölgeyi tercih ettik. Þu an üzerinde bulunduðumuz bölge sývýlaþma riskinin yüksek olduðu bir alandýr. Ciddi olarak yer altý suyunun bulunduðu bölgedir. En zor arazilerden biri diyebiliriz. Bizde ortaya çýkardýðýmýz malzemeyi en zor arazide deneyerek etkinliðini en zordan baþlayarak görmek istedik. Bununla ilgili çalýþmalarýmýzý da sürdürüyoruz. Arazinin tahsisinde ve ekipman desteðini Bursa Büyükþehir Belediyesi ile yaptýðýmýz protokol çerçevesinde katký saðladý. Birçok karýþýmý, birçok noktada deneme fýrsatý bulduk. Bunlarý da farklý tekniklerle uyguladýk” dedi.

"Türkiye’nin çeþitli bölgelerinde de bunu deneyeceðiz"

Yapýlan çalýþmalarýn sonuna geldiklerini belirten Avcý, “Sývýlaþan zemini nasýl ortadan kaldýrabiliriz diye yaptýðýmýz çalýþmalarýn sonucunda baþarýlý olduðumuzu gördük. Aldýðýmýz karot numunelerinde de, geliþtirdiðimiz malzemelerin zemin içindeki boþluklara yerleþtiðini gördük. Bununla birlikte zeminin dayanma kapasitesinin arttýrdýðýný görmekteyiz. Son aþamalarýný da tamamladýktan sonra, Türkiye’nin çeþitli bölgelerinde sývýlaþabilir zeminlerin önlenmesine yönelik çalýþmalar yaparak depremlerde oluþabilecek zararýn önüne geçmeyi hedefliyoruz. Bunu uygulama alanlarýnda tabi ki önceliðimiz Bursa olacak. Yaklaþýk 1 aylýk çalýþmamýz kaldý. Daha sonra bununla ilgili yazdýðýmýz raporlarý da vatandaþlarýmýzla paylaþacaðýz” diye konuþtu.

“Kum zemini katý hale getireceðiz”

Uygulama yapýlan alanda olabilecek bir depremde yüksek yýkýmlarýn meydana gelebileceði zemine sahip olduklarýný belirten Avcý, “Ciddi bir þekilde, kum tabir ettiðimiz alandayýz. 3 ile 10 metre arasýnda kum alan mevcut olduðu için sývýlaþma riski oldukça yüksek görünüyor. Buradaki hedefimiz, kum birimlere müdahalede bulunarak, o kumun sývýlaþmasýný ortadan kaldýrarak binalarýn deprem anýnda hasar görmesini azaltmaktýr. Zemin içerisinde oluþan boþluklara ürettiðimiz malzemeyi yerleþtirerek katýlaþmasýný saðlayacaðýz” þeklinde konuþtu.

“Ýstanbul, Kocaeli ve Bursa’da zemin sývýlaþmasý yoðun”

Son yaþanan yýkýcý depremin ardýndan yaptýklarý çalýþmanýn daha da önem kazandýðýný ifade eden Avcý, “Kahramanmaraþ, Hatay ve diðer bölgelerde çok ciddi yýkýmlar meydana geldi. Bizde yaptýðýmýz incelemelerde, özellikle Hatay’da sývýlaþma sebebiyle binalarýn yýkýldýðýný gördük. Olabilecek Ýstanbul depremini düþünerek, çalýþmalarýmýz hýzlandýrdýk. Özellikle Ýstanbul, Kocaeli ve Bursa gibi bölgelerde sývýlaþabilecek bölgelerin olduðunu biliyoruz. Buralarda da ciddi hasarlarýn ortaya çýkacaðýný söylüyoruz. Geliþtirdiðimiz bu malzeme ile zemin içerisine bu malzemeyi enjekte ederek bu sývýlaþma sorununu ortadan kaldýrmayý hedefliyoruz” diye konuþtu.

"Hali hazýrdaki binalarýn temeline girerek bunu uygulayabileceðiz"

Bu malzemenin diðerlerinde farklý olduðunu belirten Avcý, “Herkesin aklýna ‘çimento veya benzeri ürünlerle yapýlmaz mý?’ sorusu geliyor. Ancak, çimento kökenli malzemelerin katýlaþma süreleri, 24 ile 48 arasýnda deðiþiyor. Özellikle yeraltý suyu veya sývý zeminde ise bu malzemeler dayanýmýný kaybetmesinin yaný sýra katýlaþmaya biliyor. Biz ise, bu uyguladýðýmýz malzemenin katýlaþma sürecini zemine göre ayarlayabiliyoruz. 5 dakikada bile katýlaþmasýný saðlayabiliyoruz. Yeraltý suyu bulunan bir yerde, enjekte ettiðimiz zaman hemen katýlaþmasýný saðlayabiliyoruz. Katýlaþtýðý için hýzlý bir þekilde sývýlaþma dediðimiz sorunu ortadan kaldýrýyor. Ayrýca bu sadece inþaat yapým esnasýnda deðil, mevcut hali hazýrdaki binalarda da kullanýlabilecek. Þu aþamada mevcut bir binanýn zemine girip onu güçlendirmeniz mümkün deðil. Ancak bu malzeme ile temelden küçük delikler açarak, bu enjekteyi uygulayabileceðiz” dedi.

"Maliyeti diðer uygulamalardan uygun olacak"

Maliyet konusunda bor katkýlý malzemenin mevcut uygulamalara göre daha avantajlý olduðunu kaydeden, “Birçok uygulamaya göre yaptýðýmýz önce çalýþmalarda daha uygun maliyetli olacaðýný gösteriyor. Az katlý binalarda vatandaþlarýn en büyük sorunu maliyettir. Onlar zemin ile ilgili fazla çalýþma yapmamaktadýr. Çünkü zemin iyileþtirmesi yapmaya kalktýðýnda, ev maliyetini aþýyor. Biz ekonomik çözüm üreterek, hem sývýlaþmayý ortadan kaldýrarak, hem de güvenli yapýlaþmalar için yol haritasý çizmeye çalýþýyoruz. Bu uygulama ayrýca çevre dostu olmasýndan dolayý da ön planda olacaktýr. Çünkü, doðal minerallerden, bor katkýsýndan imal ediliyor. Bir dönüþüm söz konusu oluyor. Doðadan aldýðýmýzý geri vermiþ oluyoruz. Çimento bazlý malzemelerde, ister istemez yeraltý suyuna karýþabiliyor. Tarýmsal alanlarda veya baþka uygulama alanlarýnda insan saðlýðý açýsýndan önem araz edebiliyor” ifadelerini kullandý

"Türkiye’nin haricinde yurt dýþýnda da bunu uygulayacaðýz"

Yurt dýþýndan malzeme ile ilgili çok sayýda mail aldýklarýný belirten Avcý, “Özellikle, Amerika ve Japonya’dan ürünün kullanýlabilirliði ilgili detaylar istiyorlar. Ýlerleyen dönemlerde de ürünün yurt dýþýnda kullanýmý ile ilgili de çalýþmalarýmýzý baþlatacaðýz. Þu an malzeme ile ilgili hiçbir sýkýntýmýz yok. Çok rahat bir þekilde istenilen her yere uygulayabiliriz. Ancak ilk uygulamalarý biz kendi kontrolümüzde yapmayý hedefliyoruz. Çünkü hassas bir malzeme, oranlarýnýn teknik ve iþi bilen personeller tarafýndan uygulanmasý gerekiyor. Ýlerleyen aþamada da profesyonel ekipler kurup, ürünün daha fazla yaygýnlaþmasýný saðlayacaðýz. Yerli ve milli malzemeyle geliþtirdiðimiz için hiçbir þekilde malzeme sýkýntýmýz yok. Biz uyguladýðýmýz bu teknik ile Türkiye’deki zemin sývýlaþmasýndan kaynaklý olaylarýn önüne geçmeyi hedefliyoruz. Bunun gibi Japonya’da farklý bir kimyasal enjeksiyon malzemesi olarak inþaatlarda kullanýlýyor. Biz oradaki tekniði yerli malzemelerimizle uyguladýk. Yeni bir teknik deðil, yeni malzemelerle bu tekniði geliþtirdik" þeklinde konuþtu.